Tommaso Campanella, De sensu rerum, p. 93
Caput XXVI.
Praeparatio ad immortalitatem
animi
lucidandam
Omnia Entia esse et operari tanquam instrumenta
primae
sapientiae, summumque bonum esse in aeternitatem
conservari, omniaque
hoc appetere, et suo
consequi modo.
~ Ut autem subrepentes non lateant
errores, novo facto principio,
inquam; Ens quodlibet proprium appetere
bonum;
magis autem magis bonum; maxime tandem prorsus maximum.
Deinde invenio
maximum Entium bonum esse
conservationem in vita et esse si possent, aeternum.
Itaque calorem,
oppugnare frigus frigusque calorem, et studere omnia suam
multiplicare
Entitatem, et inimicum extinguere, ut in tuto vitam
reponant;
ideoque ad locum suum ferri singula, ubi tutius meliusque
vivant,
ignem sursum, et aërem super solum, aquas, ad mare, homines in
civitates:
et cibum omnia quaeritare; ut enim servet vitam lupus,
occidit
pecudes, omniaque animalia innocentia. Pecus occidit herbas,
et plantas,
aliaque animalia; Homo vero omnia in sui commoditatem.
Utque se servent plantae,
fronde vestiuntur, filios pariunt, ut
vivant in illis, dum in se moriuntur, ita et
ferae armantur cornibus, sicut
plantae spinis. Atque in omnibus fugam odiumque
mortis amoremque
vitae comperimus. Conservatio igitur summum bonum est
rerum
omnium; Eius enim gratia operationes, instrumenta, et partes,
et actiones, rerum
esse probantur, ut in Metaph. patefecimus.
Spatium, Entia locans invenio primum immortale, quia nulli est
contrarium;
omnia recipit, basisque est omnis corporeae Entitatis creatae,
quae
non nisi in eo subsistere potest, aut viva aut mortua.
~ Deinceps materiam
immortalem invenio, quoniam non habet contrarium,
omnes suscipit formas; sique
dividitur, aut coniungitur, aut
rarescit, aut densatur aut calescit, aut frigescit,
eadem semper est in
substantia, non autem in apparentia. Nam talis est, quales in
ipsa formae;
attamen dici mortalis potest magis, quam spatium. Postea
vero
invenio calorem et frigus, principia activa rerum [rerum,] vivere non posse nisi